(Bron Volkskrant) Een kwart van de studenten kampt met burn-outklachten. Een op de zeven heeft last van ernstige angst- en depressieklachten. Ook zelfmoordgedachten komen geregeld voor. Dat blijkt uit onderzoek van Hogeschool Windesheim, uitgevoerd tussen december 2017 en maart 2018, onder 3.134 studenten. Een actieplan moet een 'generatie van zombies' voorkomen.
Volgens onderzoeker Jolien Dopmeijer ervaart de huidige generatie studenten een steeds grotere druk om te presteren. 'Tien jaar geleden deed het rendementsdenken zijn intrede in het onderwijs. Er zijn toen allerlei maatregelen getroffen om de kwaliteit en de match tussen de student en de studie te verbeteren, en om uitval tegen te gaan.'
Een van de gevolgen is een ambitieuzer studieklimaat, aldus Dopmeijer. 'Het nadeel daarvan is dat sommige studenten het gevoel hebben dat ze zich geen fout mogen permitteren.'
'Als we niet oppassen creëren we een generatie van zombies', waarschuwt Rhea van der Dong van het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO). 'Studenten van nu hebben het druk, druk, druk.' Wat haar vooral schokte waren de cijfers over suïcidale gedachten. 'De andere resultaten komen overeen met wat ik hoor vanuit mijn achterban, maar over zelfmoord wordt nauwelijks gesproken.' Uit het onderzoek blijkt dat bij één op de vijf studenten het risico op zelfdoding aanwezig is. Van der Dong: 'Dat zijn jonge mensen die een heel leven voor zich hebben en die nu al denken: misschien wil ik dit leven wel niet.'
De cijfers zijn de eerste resultaten van een grootschalig onderzoek naar het studieklimaat, de gezondheid en het studiesucces van Nederlandse studenten. Uit het onderzoek van Dopmeijer blijkt ook dat bijna negen op de tien studenten 'risicovol' drinkt. Binnenkort verschijnt hierover een vervolgstudie, om de studenten die een hoog risico hebben op een alcoholverslaving te identificeren.
Volgens Van der Dong zitten veel studenten in een spagaat: ze moeten meteen de juiste studiekeuze maken, sneller studeren dan voorheen, een cv opbouwen waarmee je uitsteekt boven de rest én ook nog een succesvol en sociaal bestaan tonen op sociale media zoals Instagram. 'Studeren is bovendien veel duurder geworden. Ik hoor van veel studenten dat ze zich ook zorgen maken over later: ze hebben straks een flinke studieschuld opgebouwd, hoe moeten ze dan een hypotheek krijgen om een huis te kopen?', voegt Van der Dong toe.
Bespreekbaar maken
Samen met de Hogeschool InHolland, Hogeschool Amsterdam en Universiteit Amsterdam schreef Dopmeijer een actieplan. Doel: het onderwerp bespreekbaar maken, en voorkomen dat studenten te lang met hun problemen rondlopen. Zo zouden studenten jaarlijks psychisch gescreend moeten kunnen worden en moeten docenten zich bewuster worden van het studentenwelzijn. Volgens Dopmeijer vragen veel studenten in een te laat stadium om hulp. 'En de wachtlijst voor de studentenpsychologen is soms vijf tot zes weken.'
Pim Cuijpers, hoogleraar klinische psychologie van de Amsterdamse Vrije Universiteit, erkent dat veel studenten psychische problemen hebben. Maar hij vraagt zich af of er sprake is van een toename. 'Toen ik studeerde, heel lang geleden, werd het nog niet bijgehouden. Destijds waren er ook studenten met problemen.' Volgens hem is het bij dergelijke onderzoeken bovendien altijd de vraag wie er reageert. 'Misschien reageren de studenten die niet gestrest zijn niet.' Ook vindt hij het te simpel om als oorzaak meteen te wijzen naar een maatschappij die ingewikkelder wordt. 'Dat kan een factor zijn, maar mentale problemen ontstaan door een samenspel van veel factoren. Aanleg, dingen die je meemaakt in je leven, enzovoort.'
Maar, zegt hij, deze kritische kanttekeningen betekenen niet dat er geen probleem is dat aangepakt moet worden. 'Het maakt in feite niet zoveel uit of 20 of 25 procent van de studenten kampt met burn-outklachten. Het is een probleem, en dit onderwerp moet hoog op de agenda van hogescholen en universiteiten staan, en dat zie je inmiddels ook al gebeuren', aldus Cuijpers, die niet betrokken is bij het onderzoek van Windesheim. Hij organiseert momenteel een pilot voor studenten van de VU en Universiteit van Amsterdam: een jaarlijkse online screening moet aantonen welke studenten kampen met psychische problemen. 'Zij krijgen vervolgens via internet een interventie aangeboden.' Deze pilot is onderdeel van een ander, grootschalig internationaal onderzoek naar de mentale gesteldheid van 20 duizend studenten.
Elsbeth Stoker 7 april 2018, Volkskrant
Reactie schrijven